Amadeo de Souza-Cardoso, Onbekannten Titel (Clown, Päerd, Salamander), Detail, ëm 1911-1912, gouache op Pabeier, 23,80 x 31,80 cm, Lissabon, CAM / Fundação Calouste Gulbenkian, Spende Lucie de Souza-Cardoso , Foto © Paulo Costa

Gemaach bei drësseg vun der spuenescher Grippepidemie, nodeem hien am Ufank vum Krich dës Paräisser Avantgarde hannerlooss huet, vun där hien eng vun den originellste Figuren war, ass den Amadeo aus dem Radar Schiirme fortgaang an huet säi Promi net behalen wéi a sengem eegene Land. Wéi och ëmmer, hien hat Zäit fir e fantastescht Wierk ze verloossen, gläichzäiteg mat all ästheteschen Revolutioune vu senger Zäit beschäftegt an net anescht wéi all aner. Wa mir d'Chronologie vu senger Begleedung mam Amedeo Modigliani oder dem Constantin Brancusi virsiichteg beobachten, ass et dacks deen, deen als Erfinder vu Formen optrieden.

Den Amadeo de Souza-Cardoso war schonn am Grand Palais am Joer 1912, huet am Salon d'Automne Avant la Corrida ausgestallt, eng Molerei déi dann op der berühmter Ausstellung vun der Armory Show an den USA 1913 optriede sollt. Et gouf do direkt verkaaft wéi bal all déi aner Sendunge vum Kënschtler, deen eng Sensatioun verursaacht huet. Dëst ass wéi vill vu senge Meeschterstécker haut an den USA gehaalen ginn, besonnesch am Art Institute of Chicago.

Dem Souza-Cardoso säi Liewen ass kuerz an intensiv. Et ginn zwou grouss Perioden déi sech am Laf vun der Ausstellung materialiséieren: d'Paräisser Period (1906-1914) an de Retour zu Manhattanufe, Portugal (1914-1918). Wéi och ëmmer, a säi ganzt artistescht Liewen, deen e bësse méi wéi engem Joerzéngt gedauert huet, huet den Amadeo tëscht dësen zwou Welte gelieft: hien ass gereest, ass komm an ass fortgaang, éiweg onzefridden, eescht iergendwou soss anzwuesch ze sinn, an manifestéiert vun onendlecher geografescher Onstabilitéit.

Jong vun enger traditioneller Famill vun der räicher ländlecher Bourgeoisie, Amadeo verléisst op Paräis an enger komfortabeler finanzieller Situatioun, wäit vum Zoustand vun de Stipendium dat ass dee vu ville vu senge Matbierger - déi hien nëmmen op der Plaz wärend enger kuerz Period. Hien Äddi senger Mamm Äddi ze soen andeems hie säi Schicksal erfëlle muss.

D'Stad, déi hien entdeckt, den euphoreschen Zentrum vun all Rupturen, zitt seng Opmierksamkeet op d'Kënschtler déi mat de klassesche Kanonen briechen. Den Amadeo participéiert och un dëser Broch; huet hien seng éischt Schrëtt an dësem kosmopoliteschen Universum gemaach andeems hien e kreativen Dialog mat senge Mataarbechter entwéckelt huet: Modigliani, Brancusi, Archipenko, d'Deelunay Koppel, den Otto Freundlich, de Boccioni, ënner anerem, an huet Kontakt gemaach mat artisteschen Agenten, Editeuren oder Ausstellungscuratoren, wéi de Walter Pach, de Wilhelm Niemeyer, de Ludwig Neitzel, den Herwald Walden, den Adolphe Basler, den Harriet Bryant. Am Joer 1908, wéi hien an d'Cité Falguière (Montparnasse) geplënnert ass, gouf hie Frënn mat bestëmmte Kënschtler, déi wéi hien am Rand vun der programmatescher Bewegung waren, notamment Modigliani a Brancusi.

Dat klengt Duerf vu Manufe am Norde vu Portugal, permeatéiert d'visuell Welt vum Amadeo a fënnt u ville verschidde Stänn vu senger Aarbecht. Et geet net nëmmen ëm Landschaften oder Representatioune vun der Natur; op dëser Plaz enthält, wat den Amadeo säin eegent betruecht, eng natierlech awer och mental Landschaft. Hien integréiert a sengem ganze kreative Prozess wat traditionell Themen kéint bezeechent ginn: alldeeglech Objekter, Wierder vu populäre Lidder a Vollekspoppen, regional musikalesch Instrumenter, Bierger, Bëscher, imaginär Schlässer a vertraut Interieuren.

Dës Elementer sinn no stilistesche Léisunge vertrueden déi Kubismus, Futurismus, Orphismus an Expressionismus kombinéieren. Amadeo konfrontéiert Fragmenter vun der ländlecher Welt an der moderner Welt an der selwechter Dynamik an ouni Hierarchie bedreift hien eng Fusioun tëscht senger Hierkonftsregioun an dem Schwindel vu Maschinnen, mechanesche Mannequinen, Telegraphen an Telefonsleitungen, Glühbirnen an Brieder, Radiosendungen, Waassermillen, Parfumen, Schampes ...

Gitt urban no Wiel, de Kënschtler hält d'Verbindung mat der Wellebewegung vu senge Bierger, déi hien op ville Geleeënheeten molen an déi als Hannergrond fir Biller vu verschiddene Phasen déngen. An et ass nieft dëse Bierger, datt hien säin Selbstporträt tracéiert, gekleet als Moler, wéi Greco.

Einfach Duerstellung, souguer erhéicht mat Hëllef vum Kubismus, wäert net genuch fir hien sinn. Hie geet duerch Representatioun an duerch "Opbau", seng Wierker integréiert - besonnesch duerch Collage - vill regional oder urban Objeten.

Bréiwer / Wierder, ugewannt mat Karton oder Zénk Schablounen (déi hie selwer mécht oder bestellt), sinn all nei Elementer vu Polysemie - Referenzen op industriell (Barrett, Wotan) a kommerziell ( Coty, Brut, 300, Eclypse) awer ouni narrativ oder illustrativ Roll an der Molerei. Den Amadeo leet Bedeitunge wéi och Formen of: seng chromatesch Disken kënne faarweg Ziler sinn oder populär Erdeplacke, op déi Insekten falen ... Virwëtzeg, seng Famillgeschicht bericht, datt de Kënschtler seng alleréischt Molerei op zwou Blieder vum e Schaf an der Iesszëmmer; déi ganz jonk Amadeo reproduzéiert, ëm 1897, d'Deckele vun der Huntley & Palmers Mark Kichelzinn. All dës Zeeche vun der Inkorporatioun vun der neier Welt a sengem Wierk weisen datt den Amadeo e schaarft Bewosstsinn huet wat et heescht "modern ze sinn", wat net nëmmen a sengen Themen (Erhéigung vun der Mechaniséierung) spigelt, awer och a senge Methoden a Techniken oder och a sengem Wonsch sech selwer bekannt ze maachen andeems hie perséinlech seng Identitéit als Kënschtler fördert. Dës Strategie gouf ganz fréi mat der Verëffentlechung vun enger Editioun vu sengen XX Zeechnungen an 12 Reproduktiounen ëmgesat, an ass nach ëmmer am Gebrauch vu sengem Ënnerschrëftstempel ausgedréckt.

No enger chrono-thematescher Streck bréngt d'Ausstellung ongeféier 300 Wierker zesummen: Biller, Zeechnungen, Gravuren, Fotoen, souwéi eng Skulptur an zwou afrikanesch Masken. Ënner hinne sinn e puer Wierker vun zäitgenëssesche Kënschtler vun Amadeo mat deem hien enk war wéi Brancusi, Modigliani, Robert a Sonia Delaunay. Am Rotunda huet e Video Triptych, speziell op Optrag vun der Calouste Gulbenkian Foundation vun der Kënschtlerin Nuno Cera, déi Plazen déi Amadeo (Manufe a Portugal, Bretagne a Paräis) liwwert ofgeleet.

An XNUMX Joer huet den Amadeo de Souza-Cardoso e ganz eendeitege Wee fonnt, deem seng Entdeckung a Frankräich, ganz spéit, nëmme méi opfälleg sollt sinn.

praktesch Informatiounen

• Kommissär: Helena de Freitas, Konschthistoriker, Calouste Gulbenkian Foundation, Lissabon
• Szenographie: Jodar Architektur Workshop
• Ouverture: vun Donneschdes bis Méindes vun 10 bis 20 Auer, Mëttwochs vun 10 bis 22 Auer wëchentlech Dënschdes zou
• zougemaach op 1. Mee a 14. Juli
• Tariffer: 13 €, 9 € TR (16-25 Joer al, Aarbechtsleit, grouss Familljen). Gratis fir Kanner ënner 16 Joer, Beneficiairen vun der RSA an dem Mindest Pensiounsalter
• Zougang: Metro-Linn 1 an 13 "Champs-Elysées-Clemenceau" oder Linn 9 "Franklin D. Roosevelt"
• Informatiounen an Reservatiounen: www.grandpalais.fr